In dit artikel, gepubliceerd in BinnenBand, het informatieblad voor de lokale besturen, heeft professor Pieter Ballon (VUB-IMEC) het over de hedendaagse uitdagingen inzake stedenbeleid en de manier waarop technologie ons de middelen kan geven om ze het hoofd te bieden. ‘Smart Cities’ lijkt voor velen een buzzword, een hype, iets wat wel weer zal overwaaien. Zo dacht men ook over social media een tijd terug, maar nu is het zodanig ingeburgerd dat we het niet meer uit ons dagelijks leven kunnen wegdenken. Die inburgering is er vooral gekomen omdat social media inspelen op het leven van alledag: waar ben ik, hoe voel ik me, wat wil ik met je delen? Zo ook met ‘smart cities’: het is interessant net omdat het inspeelt op concrete, alledaagse problemen zoals:
- Het snel vinden van parkeerplaats (m.b.v. parkeersensoren op de plaatsen);
- Diefstal van fietsen (slimme camera’s in Mechelen traceren traject van fiets);
- Zich tijdig verplaatsen van punt A naar punt B ('HERE we go': app die nagaat of je best auto, openbaar vervoer of fiets neemt om op tijd te komen).
Op de vraag of de privacy van de burger in het tweede voorbeeld dan niet in het gedrang komt, houdt professor Ballon het kort: “Die komt niet in het gedrang aangezien de stad Mechelen je niet permanent volgt.” Je moet toestemming geven vooraleer je gestolen fiets kan gevolgd worden. Er worden weliswaar bewegingen op de achtergrond geregistreerd, maar daar wordt niets mee gedaan.
Het is belangrijk de stad te laten experimenteren met dergelijke innovatieve oplossingen, aldus professor Ballon. Immers, als we de stad verbieden te experimenteren, dan is de kans groot dat grote bedrijven hierop inpikken en de leemtes opvullen met heel wat minder aandacht voor privacywetgeving. Getuige daarvan zijn de recente Facebook- en Google-rapporten.
Voor professor Ballon staan ‘living labs’ centraal in het discours over smart cities. Living labs stellen steden in staat om de potentiële impact te begrijpen van innovaties in stedenbeleid: zijn de effecten eerder positief of negatief? Living labs bestaan uit 2 componenten: enerzijds een technologisch testwerk om de robuustheid of bedrijfszekerheid van de technologie op punt te stellen en anderzijds de gebruikerstest (kleine schaal) om de impact te meten. Belangrijk is dat de burger snapt waarom zijn gemeente/stad iets doet en het op zijn minst een kans geeft of zelfs promoot. Dat creëert een draagvlak waarop nieuwe innovaties kunnen steunen.
Slimme toepassingen zijn geen doel op zich, maar worden toegepast om een bepaalde politieke doelstelling te halen (zoals een duurzaam stedenbeleid). Het is trouwens een misverstand dat smart cities louter een IT-zaak is; de doelstellingen waarvoor de oplossingen ontwikkeld worden volgen immers vanuit strategisch niveau.
Ten slotte geeft professor Ballon enkele tips mee:
- Kijk als gemeente of stad van elkaar af. Werk constructief samen aan oplossingen.
- Meten is weten. Er is vaak veel informatie aanwezig waar we niets mee doen. Gebruik ze dan ook.
- Laat burgers actief deelnemen aan de ontwikkelingen door hen de mogelijkheid te bieden feedback te geven via bv. online voting of digitale meldpunten voor blackpoints.
Ook V-ICT-OR volgt de smart city-ontwikkelingen van dichtbij op.