Kansen voor Europa om te innoveren

Kansen voor Europa om te innoveren

De Europese Commissie stelt in een rapport inzichten en goede praktijken voor om als innovator aan de slag te gaan.

Innovatie: een complex verhaal?

“Innovation is anything new that changes the society adopting it” (EC, 2016: 17). Om innovatief te kunnen werken zijn een aantal parameters vooropgesteld waarin actoren moeten meewerken. Innovatie is meer dan alleen maar wetenschap en technologie, business-modellen en organisatorische aspecten moeten ook mee in rekening gebracht worden. Iedereen kan een innovator zijn, als hij of zij maar de mogelijkheid krijgt om ideeën uit te werken. Innovatie is een globale opportuniteit.

Er zijn een aantal verschillende benaderingen om naar innovatie te kijken: (1) open bestuur, (2) open innovatie en (3) globale samenwerking. Voor wat het eerste aspect betreft is het een uitdaging innovatieve ideeën te implementeren in de huidige bestaande complexe structuren. Openheid en transparantie kunnen daartoe bijdragen. Vanuit een traditionele invalshoek was innovatie iets waar een elitegroep mee bezig was. Nu zien we een verschuiving waarin verschillende actoren (lokale besturen, semi-publieke instellingen,…) aan de slag gaan met innovatieve ideeën. Om toegevoegde waarde te halen uit innovatie is een goeie samenwerking vereist over lands- en bestuursgrenzen heen.

De revolutie van innovatie

Het is essentieel dat innovatie als onderdeel van de Europese visie wordt meegenomen. Door deze visie vanuit Europa uit te dragen wordt innovatie ook binnen de politiek legitiem. Daarnaast draagt innovatie ook bij tot efficiëntie. Om aan die visie te werken is participatie een belangrijke vereiste, waarbij ook het belang van burgerparticipatie niet onderschat mag worden. Participatie hangt nauw samen met netwerkstructuren. Door in te zetten op netwerken kan innovatie verder gestimuleerd worden. Een van de initiatieven die in deze context op de agenda staan op Europees niveau is de creatie van werkgroepen rond innovatie. Deze werkgroepen moeten een gedeelde visie op vlak van innovatie stimuleren over de verschillende departementen heen, in het parement, in de raad en in de verschillende commissies.

People, place and process

Om innovatieve ideeën te kunnen implementeren is het van belang om voldoende aandacht te hebben voor de mensen die instaan voor de ontwikkeling van die ideeën. De know-how en de creativiteit vormen de basis voor de uitvoering van innovatietrajecten. De auteurs wijzen bovendien op het belang van gezondheidszorg doorheen het hele leven van burgers. Innovatietrajecten kunnen met andere woorden een bijzonder betekenis hebben op vlak van gezondheidszorg.

Locatie

Innovatie is vaak nog erg plaatsgebonden. In de toekomstige trajecten zouden innovators voldoende aandacht moeten hebben over de manier waarop innovatieve ideeën breder uitgerold kunnen worden, rekening houdend met omgevingsfactoren. De inzichten van ‘slimme specialisatie’ zijn daarbij cruciaal. Deze inzichten zijn onder andere gebaseerd op de betrokkenheid van diverse stakeholders en processen waarbij ideeën omgevormd kunnen worden. Dit alles leidt ertoe dat de doelstellingen vanuit een breder innovatief perspectief gesteld kunnen worden. Er is in deze context ook een belangrijke rol weggelegd voor de universiteiten. Deze instellingen moeten volgens de auteurs van het rapport meer doen dan enkel onderzoek en de uitvoering van onderwijsopdrachten. De innovatieve universiteit is de sleutel tot succes om innovatieve ideeën op regionaal niveau verder uit te werken.

Moderniserende overheid

Vanuit de idee dat professionalisering en streven naar efficiëntiewinsten niet langer volstaan, werden nieuwe doelstellingen geformuleerd. Van daaruit stellen de auteurs dat overheden daarnaast ook transparant moeten werken, voorzien in mogelijkheden rond participatie en voldoende rekenschap moeten afleggen. Ook vanuit Europees oogpunt wordt aan deze doelstellingen gewerkt. Onder de naam commissie 2.0 streeft de Europese Commissie ernaar om aan deze doelstellingen te werken. In die context streeft de commissie er bijvoorbeeld naar om regelgeving uit te werken die pro innovatie werkt en die dergelijke initiatieven dus vanuit legislatief oogpunt zo weinig mogelijk in de weg staat. Daarnaast staan er ook initiatieven gepland waarbij er aan een raamwerk gewerkt wordt om innovatie in de toekomst nog beter te kunnen ondersteunen.

Onderzoek

In heel wat debatten over innovatie komen de onderwerpen rond beleidsmatig onderzoek en toegang tot financiële middelen aan bod. Onderzoek is niet de enige drijfveer om aan innovatie te doen, het is wel een van de sleutels tot succes om innovatietrajecten te doen slagen.

Geld

Innovatieve ideeën vereisen financiering, dat is niet altijd evident. Diverse autoriteiten moeten zich buigen over het al dan niet toekennen van budgetten voor ingediende ideeën. De Europese Commissie wijst ook op het belang om ideeën gezamenlijk aan te pakken om een potentieel kostenvoordeel te kunnen hebben.

Opportuniteiten vandaag

In het rapport staan twee vragen centraal.

1. Wat is de graad van urgentie om daadwerkelijk aan de slag te gaan met innovatie?

2. Wat moet er eerst aangepakt worden: eerst kleine stappen en quick wins?

Er zijn volgens de auteurs vijf goeie redenen om aan de slag te gaan met innovatie.

1. Er is geen alternatief: innovatie dringt zich op.

2. Innovatie biedt de mogelijkheid om verder aan de toekomst te bouwen.

3. Innovatie staat centraal en zorgt ervoor dat we ons binnen Europa voldoende competitief kunnen opstellen.

4. Door innovatie te steunen, staan we sterker in de toekomst.

5. Innovatie draagt ertoe bij dat ideeën en visies verder aangescherpt kunnen worden.

Om tot actie over te gaan, worden volgende acties aangekaart.

1. Innovatie moet onder de aandacht gebracht worden bij topmanagers en vervolgens tot uitvoering gebracht worden door verschillende stakeholders.

2. We moeten gebruik maken van bestaand ideeën en tools en deze laten samensmelten om het beste resultaat te bereiken.

3. De commissie 2.0 (zie eerder in tekst) zal bijdragen tot een vernieuwde publieke dienstverlening.

4. Regulatoren zullen ingezet worden om innovatie te bevorderen.

5. Iedereen heeft aparte rollen en taken, maar alleen een goeie samenwerking tussen publieke instellingen, universiteiten en andere stakeholders zal innovatie naar een hoger niveau tillen.

U kan het volledige rapport hier nalezen.

(Bron: Europese Commissie)