Open Raadsinformatie – het versterken van lokale democratie door open data
Tijdens Manage IT konden we kennismaken met het project dat het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) momenteel opstart rond besluiten als gelinkte open data. Als we even over het muurtje kijken bij onze Nederlandse collega’s, zien we dat zij open raadsinformatie aanwenden voor het versterken van de lokale democratie.
In artikel 23 van de Nederlandse Gemeentewet is vastgelegd dat de besluitenlijst van de gemeenteraadsvergaderingen openbaar gemaakt moeten worden. In het digitale tijdperk betekent dit dat de verslagen elektronisch ter beschikking mogen gesteld worden. De wijze van publicatie is vrij te kiezen door de 393 Nederlandse gemeentebesturen. De vraag die in het eindrapport gesteld wordt is of het een probleem is dat er daaromtrent geen concrete afspraken en bindende standaarden bestaan.
Diversiteit van informatie
Democratische basisinformatie bestaat volgens de auteurs van het eindrapport uit: wetten, besluiten, verordeningen, agenda’s, verslagen en andere openbare stukken. Een onderzoek op 77 gemeentelijke websites toont aan dat (1) de vorm van die informatie erg varieert en (2) de wijze waarop informatie wordt aangeboden ook erg verschilt. Een van de pijnpunten die het onderzoek blootlegt is dat de informatie niet erg toegankelijk is. Raadsinformatie beschikbaar stellen als open data werd al een aantal keer onder de aandacht gebracht in Nederland. Momenteel is dat nog niet het geval.
Transparantie en openheid in Nederland
In Nederland is het ministerie van Binnenlandse Zaken één van de actoren die transparantie en openheid tracht te stimuleren. Zij hebben zich laten inspireren door de Tweede Kamer die haar data beschikbaar stelt als open data. Vanuit deze goede praktijk is het initiatief ontstaan om samen met 5 gemeenten een piloottraject rond open raadsinformatie op te starten. In dit traject wordt er naar gestreefd om alle ongestructureerde data op een uniforme en integrale manier als open data ter beschikking te stellen.
Het belang van metadata
Vanuit het perspectief van raadsinformatie zijn voorbeelden van metadata bv. de auteur of de datum van een raadsbesluit. Goede metadata leiden ertoe dat data vlot doorzoekbaar zijn en maakt bovendien het hergebruik van data erg eenvoudig. Er zijn diverse richtlijnen en ‘good practices’ beschikbaar die gehanteerd kunnen worden.
Wat heeft dit piloottraject in Nederland ons geleerd?
Het piloottraject met 5 Nederlandse gemeenten heeft een aantal technische belemmeringen blootgelegd, maar daarnaast ook een aantal oplossingen die deze belemmeringen kunnen wegwerken. We gaan er hieronder kort op in.
De belangrijkste technische belemmeringen waren de volgende: (1) gebrekkige metadatering, (2) de toegang tot raadsinformatie: raadsinformatie is niet altijd vrijgegeven door de gemeente, (3) divers aanbod van raadsinformatie: bv. schriftelijke notulen versus audiofragmenten, (4) gebrek aan database met actoren die in de raden optreden, (5) gescande documenten zijn niet altijd doorzoekbaar, (6) inzicht in stemgedrag en aanwezigheid van raadsleden ontbreekt vaak en (7) onduidelijkheid over het eigenaarschap van de toegevoegde metadata.
In het eindrapport worden een aantal aanbevelingen gedaan om de bovenstaande belemmeringen weg te werken. We gaan er hier eveneens kort op in: (1) verbeter de metadatering, (2) maak werk van een eigen API-toegang om raadsinformatie als open data beschikbaar te maken, (3) maak afspraken over de minimale basisset aan raadsinformatie, (4) voorzie een personendatabase in functie van de doorzoekbaarheid vanuit metadata, (5) zorg voor doorzoekbaarheid in gescande documenten, (6) stel stemuitslagen en presentielijsten in herbruikbare vorm ter beschikking en (7) bouw in contracten met leveranciers voorwaarden in rond eigenaarschap en herbruikbaarheid.
Meer informatie?
Voor een gedetailleerd plan van aanpak en de technische vereisten van dit traject: http://open-overheid.nl/open-raadsinformatie/
Bron: Kunzler, T. (2015). Open raadsinformatie. Het versterken van lokale democratie door Open Data. Open State Foundation: Amsterdam.