VLABEST, de Vlaamse Adviesraad voor Bestuurszaken, heeft in maart 2014 zijn memorandum 2014-2019 bekend gemaakt. Het memorandum bevat bestuurlijke aanbevelingen aan de nieuwe Vlaamse regering. Naast de rubrieken slagkrachtig Vlaams bestuurlijk beleid, de 6de staatshervorming en interne staatshervorming, worden lokale besturen toegelicht.
De raad pleit voor een decentralisatie van overheidstaken richting lokale besturen. Dit zorgt voor een effectievere en efficiëntere afweging van kosten en baten, voor meer betrokkenheid van de burgers en voor innovatie in het beleid.
Een bestuurlijk stelsel dat subsidiariteit als basis neemt, vereist ook krachtige lokale en provinciale besturen. Op dit vlak zijn er de afgelopen jaren zeker belangrijke stappen vooruit gezet (bv. de optimalisering van de relatie tussen gemeente en OCMW en de gewijzigde missiebepaling van de provincies). Toch zijn bijvoorbeeld het grote aantal relatief kleine gemeenten in Vlaanderen en de enorme financiële druk op de gemeenten en provincies mogelijke indicaties van enkele belangrijke uitdagingen op het vlak van capaciteit. In zijn advisering heeft Vlabest enkele aspecten van deze problematiek belicht:
- Vlabest houdt een sterk pleidooi voor een positief en organisch proces van schaaloptimalisatie op lokaal niveau en met de gerichte inzet van bestuurskrachtmonitoring en een stadsregionale agenda.
- De Raad vraagt aan de volgende Vlaamse Regering om een consequente keuze te maken over de rol en plaats van de provincies. kies voor een duidelijk afgelijnd decretaal bevoegdhedenpakket voor de provincies. Dit pakket moet een ruggengraat en zekerheid bieden aan het bestuur zelf en aan de medebesturen, en dus ook aan de bevolking en het maatschappelijk middenveld.
- Vllabest vraagt een duidelijke visie over de interbestuurlijke financiële verhoudingen. Als aanzet voor deze visie werden in opdracht van vlabest door de Universiteit van Gent de financiële stromen van Vlaanderen richting de lokale en provinciale besturen in kaart gebracht.
- Uitgaan van de kracht van het lokale en provinciale bestuur betekent ook een voldoende betrokkenheid bij de totstandkoming van beleid. Er is momenteel wel betrokkenheid, maar niet structureel en systematisch, en vaak informeel en niet transparant. Er is nood aan een betere open interbestuurlijke beleidscultuur die gericht is op participatie en afstemming.